Wat zijn Creative Commons,
Al reeds 10 jaar bestaan de Creative Commons licenties, maar wat zijn het waar komt het vandaan bovendien wie gebruikt het?
Net zoals de publieke ruimte is het publieke domein voor iedereen, alleen wat bevindt zich in het publieke domein, en wat niet?
Wat is rechtenvrij en wat word beschermd door copyright?
10 jaar geleden begon Lawrence Lessing, een docent aan de Stanford university een project dat Creative Commons was genaamd. Een vrije vertaling zou zijn Publieke Creativiteit, dit was om zijn en anderen hun materiaal beschikbaar te stellen voor het voortbouwen op en delen van, wat binnen de bestaande copyright wetgeving “bijna”onmogelijk is behalve met nadrukkelijke persoonlijke toestemming van de eigenaar/maker.
De licentie: De volledige licentietekst inclusief de kleine lettertjes die je nodig hebt om er zeker van te zijn dat je licentie overeind bijft bij een juridisch geschil.
Een licentiesamenvatting: Een eenvoudig, in gewone taal opgesteld overzicht van de licentie, inclusief de relevante iconen.
Een machineleesbare licentiebeschrijving: Dit is extra metadata die ervoor zorgt dat zoekmachines en andere applicaties je werk kunnen identificeren aan de hand van de gebruiksvoorwaarden.
Creative Commons-licenties hebben een uniek en innovatief ‘drielaags’ ontwerp. Elke licentie begint met een traditionele licentietekst, in de taal en vorm die bekend en geliefd is bij de meeste advocaten. We noemen dit de Legal Code-laag van iedere licentie.
De meeste makers, onderwijzers en wetenschappers zijn alleen geen advocaten. We maken daarom de licenties ook beschikbaar in een formaat dat door normale mensen gelezen kan worden: de Commons Deed (ook bekend als de human-readable versie van de licentie). Door de belangrijkste bepalingen van de overeenkomst samen te vatten is de Commons Deed een handige referentie voor licentiegevers en licentienemers. Beschouw de Commons Deed als een gebruiksvriendelijke laag voor de onderliggende licentietekst. De Deed zelf is geen licentie en de inhoud van de pagina maakt geen onderdeel uit van de licentietekst.
De laatste laag van het licentieontwerp erkent dat software, van zoekmachines tot kantoorsoftware tot muziek-editingsoftware, een enorme rol speelt in het creëren, kopiëren, ontdekken en verspreiden van creatieve werken. Om voor deze software gemakkelijk te checken of een werk onder een Creative Commons-licentie valt, is er een ‘machine-leesbare’ versie van de licentie beschikbaar. Deze bevat een samenvatting van de belangrijkste voorwaarden van de licentie, geschreven in een formaat dat door softwaresystemen, zoekmachines en andere vormen van technologie te begrijpen is. Om dit te bereiken hebben we een gestandaardiseerde manier om onze licenties te beschrijven ontwikkeld, genaamd CC Rights Expression Language (CC REL).
De bouwstenen van de licenties
Creative Commons-licenties worden opgebouwd rond vier bouwstenen. Deze bouwstenen stellen vier gebruiksvoorwaarden voor die gecombineerd kunnen worden tot zes verschillende licenties.
Publieke Domein Verklaringen
Creative Commons biedt twee manieren aan om aan te geven dat een werk zonder restricties gebruikt kan worden.
De zes Creative Commons-licenties
Op basis van deze vier bouwstenen zijn er in totaal zes verschillende Creative Commons licenties. Hieronder vind je de zes licenties gerangschikt van minst restrictief naar meest restrictief. Door op de symbolen of namen te klikken kom je bij de samenvatting van de betreffende licentie.
